Aan de totstandkoming van deze digitale encyclopedie wordt nog gewerkt.

Schets van de St. Catharinakerk door Vincent van Gogh

Uit De historische en eigentijdse encyclopedie van Eindhoven
Ga naar: navigatie, zoeken
De tekening van de Catharinakerk in Eindhoven (uit Brabants Heem 1979)
Schets van de St. Catharinakerk door Vincent van Gogh

In 1978 verscheen bij Meulenhoff-Amsterdam het lijvige boek „Van Gogh en zijn weg: al zijn tekeningen en schilderijen in hun samenhang en ontwikkeling" door Jan Hulsker. De schrijver doet hiermee een geslaagde poging een zo duidelijk en volledig mogelijk beeld te geven van de ontwikkeling van Vincent van Gogh als kunstenaar. Het boek bevat nagenoeg alle tekeningen en schilderijen van de meester in chronologische volgorde.
Vincent werkte van december 1883 tot december 1885 in Nuenen en omgeving. Dat hij ook in Eindhoven werkte is bekend. Er is al veel werk verzet om zoveel mogelijk schetsen te identificeren. Met veel geduld en puzzelen is men daarin vaak geslaagd. Echter, twee schetsen van kerkgebouwen, welke sterk mijn aandacht trokken, bleken als niet geïdentificeerde kerken te boek te staan. Het gaat hier over:

A: Kerkgebouw met twee torenspitsen (JH 606)
B: Kerk in schemering (JH 640)1

A. De met zoveel woorden aangeduide kerk werd door de auteur van dit artikel, (Jack van Hoek) onmiddellijk herkend: de St. Catharinakerk van Eindhoven. Om er zeker van te zijn, dat hij niet met (toch) bekende feiten kwam aandragen, heeft hij dr. J. Hulsker geschreven en hem nadere inlichtingen gevraagd.
De kerk was hem inderdaad niet met name bekend en hij sloot niet uit dat het die St. Catharinakerk moest zijn. Hij stelde toen voor, enig onderzoek te plegen omtrent de omgeving van de kerk in die tijd (1885) om te zien of de situatie van de kerk, gezien achter huizen, ook klopt.

Om dat te weten te komen bleek men in het gemeentearchief van Eindhoven onmiddellijk bereid om te helpen. Een foto en een situatiekaart uit 1886 toonden overduidelijk aan, dat het vermoeden juist bleek te zijn. Vincent moest de kerk vanuit de Smalle Haven hebben geschetst. Doch, wat bleek later? Toen ik van het Van Gogh-museum een foto ontving van de tekening bleek, dat de reproductie in het boek van Hulsker in spiegelbeeld staat afgedrukt! Vincents standpunt was dus een ander: hij moet gestaan hebben op de plek aan de Keizersgracht. We zien de kerk met haar ingang aan de Kerkstraat.
Beide schetsen komen uit hetzelfde schetsboekje, en meten 12x7 cm. De eerste is met potlood en de tweede met potlood en zwart krijt getekend. Dit schetsboekje berust in het Van Gogh museum in Amsterdam2.

B. Deze schets (de St.-Martinuskerk van Tongelre) wordt elders in deze encyclopedie behandeld.

Noten:
1 JH 606 en JH 640 is de nummering van dr. J. Hulsker.
2 Dank ben ik verschuldigd aan mevrouw L. Couvee en de heer G. Heuff.
3 Veertien Eindhovense werken van Vincent van Gogh

Jack P.G.van Hoek
in: Brababts Heem 1979, 9