Wielerclub Het Zuiden

Wielerclub Het Zuiden

Wielervereniging het Zuiden in de dertiger jaren. (afbeelding Eindhoven in Beeld).

Wielervereniging het Zuiden in de dertiger jaren. (afbeelding Eindhoven in Beeld).

Rond 1865 verschenen de eerste tweewielers in Nederland.
In 1871 werd in Deventer de Vélocipèdeclub “Immer Weiter” opgericht. In de jaren daarna volgden vele andere fietsclubs. Dit leidde uiteindelijk in april 1883 tot de oprichting van de Nederlandsche Vélocipèdeclub, die later omgedoopt werd in de Algemeene Nederlandsche Wielrijdersbond (A.N.W.B).

Eind 1920 werd de “Ren en Toeristenclub Het Zuiden” opgericht. De in itiatiefnemers voor deze oprichting waren onder anderen Gerardus Antonius (Graad) Vlemmix, sigarenmaker uit Soerendonk, Johannes (Jan) van Oudenhoven, philipsmedewerker uit Sint-Oedenrode, Herman Maas uit Woensel en Jan van den Heuvel. De oprichtingsvergadering vond op 4 december 1920 plaats in café Franssen aan de Stratumsedijk. Café De Sport aan de Kleine Berg, momenteel Grand-café Berlage, werd als clublokaal ingewijd. Halverwege de jaren ’20 was het aantal leden al gegroeid tot meer dan 400.

Op 19 juni 1921 werd de houten wielerbaan “Het Zuiden” feestelijk ingewijd. Deze houten baan in de nabijheid van de IJzeren Man in Tongelre heeft tot 1928 dienst gedaan als thuisbasis voor vele wielerwedstrijden. Verenigingsvoorzitter Janus van der Horst en Marius Banken werden door het gemeentebestuur in de bloemetjes gezet. Na sluiting van deze wielerbaan werden her en der nieuwe banen gebouwd.

Na het afbreken van de wielerbaan bij de IJzeren Man werd in 1933 in de buurt van de Genneper spoorwegovergang door de Gestelse wielerclub “De Zwaluw” een nieuwe wielerbaan gebouwd. Bij de Oude Torenstraat in Woensel werd in 1935 een wielerbaan, compleet met tribunes gebouwd, die de naam “De Jordaens” kreeg. Alle genoemde banen werden als gevolg van de oorlogsperikelen na 1940 afgebroken.

Jan Verheggen was een van de eerste plaatselijk beroemde wielrenners. In 9 minuten en 46 seconden vestigde hij een record op de 10 km wielrennen. Op de wielerbaan Het Zuiden werd hij in 1922 kampioen van Brabant. Hij nam deel aan beroemde wielerwedstrijden, zoals de Ronde van Vlaanderen en Luik-Bastenaken-Luik.

Johannes Christianus van der Horst (Janus) geboren in Mierlo en op 11 oktober 1948 overleden in Eindhoven, was mede-oprichter van de vereniging. In latere jaren werd hij benoemd tot voorzitter en ere-voorzitter van de vereniging. Wielrijden en ook schaatsen waren twee van zijn passies. Zijn vader was direkteur van de Steenkolen- en Bouwmaterialehandel Van de Ven en Co. Een functie die hij in latere jaren heeft overgenomen.

Na de Tweede Wereldoorlog werd de sintelbaan van het Philips’ Sportpark gebruikt om wielerwedstrijden te houden. In 1947 zat het stadion vol met 15.000 toeschouwers om te kijken naar beroemdheden zoals Wim van Est en Wagtmans. Omdat de voetbalbond eisen ging stellen aan de sportaccommodaties, werd de sintelbaan als wielerbaan afgedankt. De Brabantia-terreinen in Strijp konden daarna nog tijdelijk als onderkomen voor Het Zuiden dienen.
Op initiatief van de heer Hoensveld, werkzaam bij Philips NV werd in 1946 door een aantal leden van Het Zuiden het bevrijdingsvuur vanuit Bayeux naar Eindhoven gebracht. Deze traditie wordt aarlijks herhaald.
Vanaf 1970 organiseerde de vereniging een wielerronde in de binnenstad van Eindhoven. Het rondeparcours liep over de Wal, Bilderdijklaan, het Stratumseind, de Kerkstraat tot de Wal. Later werd dit festijn gehouden onder de naam “Grand Prix de la Liberation”. De organisatie werd in 1971 samen met wielervereniging Wilhelmina georganiseerd.

Ook het veldrijden werd door de vereniging gestimuleerd. Deze manier van wielrennen bestond al vóór 1940 en werd bijvoorbeeld in 1935 op de Stratumse Heide tussen de Leenderweg en Tivoli gehouden. Vanaf 1964 ontstond er landelijke belangstelling voor dit soort wedstrijden, die destijds in de bossen van de Sonse Bergen, later in de omgeving van het Oud Meer werden gehouden. Willem van de Heijden en zijn zoon Willy, Ties Verhagen, Peter Vliegen, Peter van de Laar en Jan van Bokhoven waren in die tijd bekende namen van de vereniging. Na 1991 was de belangstelling voor het veldrijden in Son verdwenen en stopte de vereniging met die aktiviteiten.

Bekende namen uit het wielrennen en leden van de vereniging Het Zuiden waren Bert Oosterbosch (wegwedstrijden) en Ties Verhagen (veldrijden).

Bron: Wielerclub Het Zuiden, 75 jaar een b(l)oeiende vereniging 1920-1995, redactie Jan Schuijt, Eindhoven, 1995