Henri Boon, de eerste vliegtuig-eigenaar op Welschap

Henri Boon, de eerste vliegtuig-eigenaar op Welschap

Oudere Eindhovenaren die in hun nadagen moeizaam de bussen van de Zuid-Ooster instapten, zullen zich stellig nog wel de tijd herinneren, toen ze nog jong en lenig gebruik maakten van het vervoer met de "Stadsautobusdienst". Deze puur Eindhovense onderneming, waarvoor de overheid nimmer subsidie behoefde te betalen, verkreeg in 1927 hiervoor de vervoersconcessie. Ze bleef in Eindhoven als het enige particuliere stadsvervoersbedrijf ruim 40 jaar op de weg, ten gerieve van de passagiers in het algemeen en de stadsbestuurders in het bijzonder, die zich geen zorgen behoef den te maken over de financiële tekorten bij het openbaar vervoer.

Zelfstandige ondernemers, die én verstand én kapitaal hebben, doen het meestal beter dan gemeentelijke ondernemingen waar men soms moet watertrappen om al fietsende het denkwerk op gang te houden. Een merkwaardige Eindhovense vertoning in de verlichte tachtiger jaren, die geheel haaks staat op de particuliere initiatieven van de toenmalige zakenlieden, die Eindhoven een grote naam bezorgden in binnen- en buitenland.

Luchtvaart-enthousiast
Een van deze particuliere ondernemers was de eigenaar van de City-Garage en van de eerder genoemde Eindhovense Stadsautobusdienst, de in 1968 overleden Henri J.P. Boon, een zakenman die van avontuur en risico's hield, maar die ook als sociaalvoelende "kapitalist" al voor de oorlog bekendheid kreeg, toen hij een pensioenfonds stichtte voor zijn werknemers. Zulke mensen hebben soms hobby's die geld mogen kosten.
Dat was ook het geval met de jonge Henri Boon, die als zovelen in de jaren dertig een grote belangstelling voor de luchtvaart had. Hij behoorde tot betrekkelijk kleine groep luchtvaartenthousiasten die de dure vlieglessen (ca. ƒ 32,- per uur) konden betalen om een brevet als sportvlieger te behalen. Behalve op Gilze-Rijen (het oude vliegveld Molenhoek) kon dat lessen destijds ook op de nieuwe gemeentelijke lucht haven Eindhoven, die vanaf de opening in september 1932 door iedereen Welschap werd genoemd.
De alom bekend Eindhovense luchtvaart-propagandist R.J. Castendijk (die tijdens zijn leven in het witte huis aan Pauwlaan la in Eindhoven woonde),had ervoor gezorgd dat er per 1 maart 1933 een Brabantse afdeling op Welschap werd gevestigd van de Nationale Luchtvaart School (NLS). Al spoedig waren er een vijftiental leerlingen, die onder leiding van instructeur A.F. Postmaa in een "Pander"-lestoestel, bijgenaamd "de Geit", vrolijk rondsnorden boven Kempenland. Deze leerlingen waren allen lid van de Noord-Brabantsche Aero Club die op 28 september 1932 was opgericht onder auspiciën van de heer Castendijk en waarvan de Eindhovense luchtvaartenthousiast Ir. Frits Philips tot eerste voorzitter was gekozen.

Henri Boon gaat vliegen
Een der eerste leerlingen van de Eindhovense afdeling van de NLS was de man waar dit verhaal over gaat, de Eindhovenaar Henri Boon. Hij maakte in april 1932 als passagier een deel van de "1e Nederlandsche Rondvlucht" mee, die óver Eindhoven ging omdat het vliegveld nog niet klaar , was. Deze rondvlucht was mede georganiseerd door R.J. Castendijk, die kans zag om "geheel Eindhoven" op de daken te krijgen met zijn zogenaamde "vliegtuigherkenningswedstrijd". Leerling-vlieger Boon was al spoedig solo, maakte veel oefenvluchten, die nodig waren voor het behalen van zijn vliegbrevet en begon te denken aan een eigen vliegtuig.
Hoewel hij zijn vliegbrevet A (met nummer 92) pas op 14 juli 1933 zou krijgen uitgereikt, zette Henri Boon dit denken om in daden. Met zijn mededirecteur van de City-Garage, de heer Bazelmans, die ook bij de NLS leerde vliegen, besloot hij alvast een sportvliegtuig te kopen. Ook hierbij toonde Henri Boon zich een vlotte koopman, want volgens een bericht in de Eindhovense bladen belde hij vrijdags naar Londen om een toestel "op zicht" te krijgen en landde de Britse piloot Newman al op zaterdagmorgen op Welschap om een Civil Coupé te demonstreren, een aardig tweepersoonstoestelletje met een 100 pk Genet-Majormotor.
De gehele middag vloog de eendekker boven Eindhoven met NLS-instructeur Postmaa aan de knuppel, die de geaardheid van dit toestel moest beproeven. Alles zag er gunstig uit en 's avonds besloten Boon en Bazelmans het toestel te kopen. Een zeer snelle reactie! Niet lang daarna, op 29 april 1933 kreeg het toestel van de Rijksluchtvaartdienst de registratie PH-BBC, de beginletters van Boon, Bazelmans en City-Garage.

Vliegen naar Zuid-Frankrijk
Regelmatig was de BBC in de Brabantse lucht te zien en toen Henri Boon op 8 juli 1933 van R.J. Castendijk (die ook al voorzitter was van de "Examencommissie voor het Vliegbewijs A"), bericht kreeg dat hij geslaagd was voor zijn brevet, kon hij ook langere overlandvluchten gaan maken. Dat ging in die tijd wat eenvoudiger dan nu. Als eerste op Welschap gebrevetterde piloot kreeg Henri Boon een uitnodiging om deel te nemen aan de Franse rondvlucht "Bienvenue Aerienne", van Reims naar Cannes v.v., georganiseerd door "Les Pilotes de Tourisme Francais". Daar moet nog wel bij worden vermeld, dat Henri Boon in 1890 was geboren in het Zuid-Franse dorpje Fos-sur-Mer, waar zijn vader destijds een groot wijngebied bezat. De band met Frankrijk was bij hem nog heel sterk.

Op 17 september 1933 vertrokken Boon en zijn passagier, de heer J.H. von der Nahmer, voor het eerste traject, Eindhoven-Reims, waar ze na twee uur vliegen landden. Binnen het uur waren er nog zeventig vliegtuigen bijgekomen uit zowat alle Europese landen. De ontvangst was zeer gastvrij met volop champagne, want pas 's anderendaags om 15.00 uur werd aan de volgende etappe naar Orly begonnen . Anders dan tegenwoordig was er geen inschrijfgeld bij deze rally. De deelnemers kregen bij aankomst in Reims een carnet met tickets voor gratis maaltijden en verblijf in hotels. Ook voor de machines werd gezorgd, want daarvoor stelden de Fransen gratis 300 liter benzine en 10 liter olie ter beschikking.
Henri Boon (die destijds over zijn Rally-belevenissen een lang verhaal heeft geschreven), stond de volgende dag klaar om naar Orly te vliegen. Wegens slecht weer stelde hij de start een dag uit en vloog toen naar Parijs. Hij raakte de weg kwijt, vloog langs Orly, meende te gaan landen op het volgende vliegveld Buc, maar bleek te zijn terechtgekomen op het grote militaire veld van Villacoublay. Bij de landing werd het staartwieltje gekraakt, maar de gastvrije militaire mecaniciens herstelden dit ongerief zonder hiervoor kosten te berekenen. Wat een romantische tijd was dat toen in de luchtvaart!

De verdere vlucht naar Cannes
Vervolgens moesten de deelnemers naar Lyon, maar alleen enkele piloten die over blindvlieginstrumenten beschikten durfden te starten. De bewolking zat te laag. Toen het weer iets beter werd vertrok ook de PH-BBC, maar hoger dan een paar honderd meter ging het niet vanwege het slechte zicht. Ondanks een bijna-aanvaring met een hoge zendmast werd toch doorgevlogen. Chalons-sur-Saone kwam in zicht. "Donkere wolken kwamen op ons af en even later zaten we in de zware plensregen", vertelde Henri Boon later.
"Zou dat wel goed gaan? Hadden we nog de juiste koers? Waar was het opgegeven vliegveld?... Ik trachtte op kompas koers verder te vliegen in de richting Lyon, wetende dat volgens de vliegtijd de benzine opraakte. Daarom besloot ik om maar een landingsveld te zoeken en op dat moment begon de motor te sputteren. Ik landde op een afgemaaid haverveld, waar een boer aan het ploegen was. Onze BBC stond stil naast de ploegende paarden, maar de boer keek er nauwelijks van op en ging gewoon verder met zijn werk alsof er ieder uur een vliegmachine bij hem landde! De veldwachter bracht me naar het dorpscafé waar ik het vliegveld Lyon belde of er iemand wat benzine kon brengen. Een half uur later landde er al een vliegtuig op dezelfde akker met een monteur, die vlug onze tank bijvulde met benzine uit enkele meegebrachte blikken. Zonder bagage en zonder passagiers startte ik en landde korte tijd later op Lyon-Bron. De passagier en de bagage kwam over de weg. Wat een vliegavontuur was dat!"...
De volgende dag ging het verder, eerst naar Avignon en toen langs de Cóte d'Azur naar Cannes waar de deelnemende piloten als luchthelden werden onthaald.

Grootse ontvangst op Welschap
De retourvlucht, enkele dagen later, verliep zonder problemen en via een gastvrije ontvangst bij de Aero Club te Auxerre bereikten de koene vliegeniers het Parijse vliegveld Le Bourget. Hier kregen ze de boodschap door uit Eindhoven, dat ze op maandag 25 september om 18.00 uur boven Turnhout werden verwacht. Castendijk, de overal bekende secretaris van de Noord-Brabantsche Aero Club, had intussen een waardige ontvangst van de "luchthelden" voorbereid en het Eindhovense gemeentebestuur zou daarbij aanwezig zijn om grote kransen aan te bieden. Maar hoe moest men de piloten ergens in de lucht boven Frankrijk bereiken om een landingstijd af te spreken? Vergeet niet dat er in de jaren dertig nog geen radioapparatuur voor de eenvoudige sportvlieger was. Ook hierop wist Castendijk raad, want hij belde naar de KLM-vertegenwoordiger op Le Bourget die genoemde instructies op tijd aan Henri Boon kon doorgegeven.
Boven Turnhout werd de PH-BBC opgewacht door het NLS toestel van Welschap, bemand met instructeur Postmaa en ir. Fr. Philips en gezamenlijk ging het naar vliegveld Welschap waar de vliegtocht van rond 2.500 km werd beëindigd. Lovende woorden werden door wethouder dr. J. Verhagen gesproken namens het Eindhovense gemeentebestuur. Gelukwensen volgden van de jonge NBAC-voorzitter, ir. Fr. Philips en organisator Castendijk. Kransen werden omgehangen, glazen geledigd en tot slot werd Henri Boon op de schouders van zijn chauffeurs rondgedragen. Zo werden deze Eindhovense vliegeniers gehuldigd voor hun mooie vlucht, die door de Eindhovense kranten de volgende dag werd betiteld als "een prestatie, die haar weerga in den lande niet vindt..."

De PH-BBC was maar een kort leven beschoren. Op 30 december 1933 trachtte de pas gebrevetteerde mede-eigenaar Bazelmans met passagier Staals in slecht weer naar Schiphol te vliegen in verband met de aankomst van de beroemde "Pelikaan". Bij Mijdrecht kwam hij in moeilijkheden en moest hij een noodlanding maken. Hierbij werd de PH-BBC vernield en de piloot brak een been. Het eerste Eindhovense privévliegtuig moest worden afgeschreven. Sic transit gloria!...
Toch werd op Welschap al snel weer gesproken over een volgend privétoestel, maar dat is weer een ander verhaal.

A. Ceelen in ’t Gruun Buukske 1987, 116