Duivensportverenigingen Woensel tot 1920

Duivensportverenigingen Woensel

1888: De Postduif, waarvan Th. van Bokhoven toen als contactpersoon fungeerde. Later is deze vereniging vermoedelijk omgedoopt in De Oorlogsbode. Deze vereniging bestaat nog steeds. In de krant van 1888 is nog niets te vinden over de oprichting van duivensportvereniging De Oorlogsbode. Ook in de volgende jaren wordt de naam nergens vermeld. Het eerste bericht dateert pas uit 1902 en daarin wordt de vereniging 'nieuw opgericht' genoemd. Jan Spoorenberg jr. nam contact op met het bestuur van De Oorlogsbode en kreeg daar te horen kreeg van het plan om in 1988 de honderdste verjaardag te vieren. Veertien jaar te vroeg, naar mijn overtuiging.
Van enkele bestuursleden kreeg ik de raad eens contact op te nemen met M. van de Ven, die al meer dan 40 jaar lid van de vereniging is en die beter dan wie ook de geschiedenis ervan kent. Hij vertelde me, dat de ouderdom niet meer aan de hand van stukken kan worden bewezen, omdat het oude verenigingsarchief verloren is gegaan, maar dat onder de leden nog de overlevering bestaat, dat de vereniging op 4 augustus 1888 is opgericht. Ook wees hij me op een artikel in het blad De Postduif van 1919, waaruit blijkt dat De Oorlogsbode op Oudejaarsavond haar 30-jarig bestaan had gevierd. Hoe kan de schijnbare tegenstrijdigheid tussen enerzijds het krantenbericht van 1902 en anderzijds de oude traditie en het bericht in De Postduif worden verklaard?
Laten we de feiten eens op een rijtje zetten. We weten dat de (Woenselse) Postduif van 1888 dateerde. De Luchtbode werd bij haar oprichting in 1895 uitdrukkelijk de tweede Woenselse vereniging genoemd. Omdat uit krantenberichten blijkt, dat De Postduif toen nog actief was, lijkt de gevolgtrekking voor de hand te liggen, dat De Oorlogsbode toen nog niet bestond. Deze conclusie lijkt eenvoudig, maar al ze juist is, zou ze betekenen, dat de leden van De Oorlogsbode zich - blijkens het artikel in De Postduif van 1919 - dat jaar op een leeftijd van zeventien jaar dertien jaar hebben vergist en dat klinkt toch wel erg onwaarschijnlijk. Zeker als we weten, dat in het artikel ook nog wordt geschreven, dat P. van de Ven al die tijd secretaris was geweest. P. van de Ven kreeg bij die gelegenheid een oorkonde aangeboden, die jarenlang ingelijst in zijn huiskamer heeft gehangen. Onze zegsman M. van de Ven kan zich dat nog goed herinneren. Het zal duidelijk zijn, dat de leden van De Oorlogsbode in 1919 inderdaad en terecht het dertigjarig bestaan van hun vereniging moeten hebben gevierd. Maar dan is er maar een oplossing voor ons probleem: De Oorlogsbode moet dezelfde vereniging zijn als De Postduif!
Het zou niet de eerst keer zijn dat een vereniging een nieuwe naam krijgt. Bij De Postduif moet dat in 1902 zijn gebeurd, wellicht na enige tijd van inactiviteit, want het laatste bericht over de Postduif dateert van 1900. De journalist van de Meierijsche Courant is blijkbaar niet van de naamsverandering op de hoogte geweest, waardoor hij in zijn bericht over een 'nieuw opgerichte' vereniging kon schrijven. Dat de Postduif en De Oorlogsbode identiek zijn, wordt des te waarschijnlijker, als we weten dat P. Vroomen, die in 1919 wordt genoemd als medeoprichter van De Oorlogsbode, in 1895 nog president van De Postduif was en dat P. van de Ven die in 1919 al 30 jaar secretaris was van De Oorlogsbode, in 1899 nog wordt genoemd als lid van De Postduif.
Een onbeantwoorde vraag blijft dan nog wel, waarom de 4e augustus als de verjaardag wordt aangehouden, want het oudste bericht over de Postduif dateert van 7 juli 1888!

1895: De Luchtbode werd in koffiehuis J. van Kessel op de Fellenoord opgericht. Deze club heeft vermoedelijk maar kort bestaan, want een jaar later vernemen we er al niets meer over.

1896: De Zwaluw ging in koffiehuis J. van Kessel van start. De Zwaluw ging in 1908 een fusie aan met de Eindhovense Neerlands Hulp; of dit dezelfde Zwaluw is geweest uit 1896, is niet bekend. De nieuwe vereniging, die aanvankelijk 14 werkende leden telde, kreeg de vertrouwde naam Neerlands Hulp en haar thuisbasis bij A. Vinckx.

1908: Tot Hulp van 't Vaderland opgericht bij Fr. Verspaget. De vereniging telde aanvankelijk tien leden.

Over de bronnen
De gegevens voor dit artikel over de vrijetijdsbesteding zijn voor een groot deel afkomstig uit de Eindhovense kranten, die door mevrouw P.C. de Haas-van den Boer werden geficheerd. Daarnaast kreeg ik medewerking van de heer A. van Gils uit Breda, die met een aanstekelijk enthousiasme over de geschiedenis van zijn hobby kan vertellen. De heer J. de Zeeuw van het Neerlands Postduiven-Orgaan gaf me inzage in oude jaargangen van het tijdschrift dat hij uitgeeft en in nog oudere jaargangen van De Postduif en was zo vriendelijk mijn tekst te becommentariëren; het bladerwerk viel niet steeds mee, maar de medewerkers van de heer De Zeeuw hielden met veel koppen koffie en thee mijn krachten op peil. Tenslotte gaat mijn dank uit naar de heer M. van de Ven, zonder wie het volgende artikel nooit zou zijn geschreven.
Het oorspronkelijke artikel van onderstaande auteur bevat meer informatie maar is omwille de leesbaarheid door de redactie van de Eindhoven-encyclopedie bewerkt.

J. Spoorenberg
in: ’t Gruun Buukske 1988, 19, 31