Markt 9-9a

Markt 9-9a: Coffeeshop April en 't Pannekoekenhuys. Bouwjaar: 1914/1915. Architect: L.J.P. Kooken (Eindhoven).

Markt 9-9a en 10 omstreeks 1900.

Markt 9-9a in 2006.

Over Markt 9 worden hier enkele wetenswaardigheden vermeld die voor het merendeel betrekking hebben op het uiterlijk van het gebouw. De huisnummering heeft de schrijver ontleend aan de huisnummerkaart van 1976, daarnaast heeft hij de (zichtbare) benaming uit 1987 vermeld. Bij het schrijven van dit artikel heeft hij behalve van het voor de hand liggende archiefmateriaal ook gebruik gemaakt van kaarten en foto's.

In de jaren vóór de 80-jarige oorlog stonden aan de oost- zijde van de Markt negen huizen. Gezien vanaf de latere Nieuwstraat liep het riviertje de Gender langs de voorzijde van de eerste vijf (Markt 1 t/m 8), waarna dit stroompje afboog en tussen twee panden door in de richting van het Genderstraatje liep. Daarna volgden de overige vier huizen (Markt 9 t/m 14). Alle percelen liepen door tot aan het Achterstraatje, het huidige Genderstraatje. Achter de huizen lagen tuinen en hopvelden. Slechts de panden Markt 4 en 10-11 lijken de 80-jarige oorlog te hebben overleefd. Van de panden Markt 5 en 6-7 weten we, dat ze zijn gesloopt tijdens de belegering van de stad in 1583. In dit verband is het opvallend, dat op de belegeringsprent van Eindhoven aan de oostzijde van de Markt inderdaad twee panden te zien zijn. Toeval? (Kaarten Hoogenberg en Baudartius red.)

Tekening van Markt 9-9a in 1961.

Rekening uit 1884 van hotel De Gouden Leeuw van P. van de Ven. (afbeelding uit archief Hüsken)

Tussen 1590 en 1650 werd de oostwand weer volgebouwd. Daarna is daar een continue bebouwing geweest tot 1974, toen Markt 13 werd gesloopt, gevolgd door Markt 14 bijna tien jaar later. Dat de huidige bebouwing niet in zijn geheel uit de eerste helft van de 17e eeuw stamt is duidelijk. Afhankelijk van de welvaart van de eigenaars werden de vermoedelijk aanvankelijk kleine huizen vervangen door grotere. Vooral na 1890 vonden er met name door de groei van de stad nogal wat wijzigingen plaats.

In de jaren 1598-1736 is het huis dat hier staat eigendom van de bekende familie Schenaerts, een geslacht waarvan vele leden zitting hebben gehad in het stadsbestuur. De familie verhuurt het in de jaren 1686-1707 aan Mr. Joan Gijs, drossaard van het Land van Cranendonk en de stad Eindhoven.

In 1802 blijkt het bekend te staan onder de naam "De Gouden Leeuw". Als we de kaarten uit 1828-1832, 1860 en 1886 met elkaar vergelijken, lijkt het dat het pand in die jaren niet is veranderd.

Rekening uit 1890 van hotel De Wildeman van Johann Anton Jonkhans. (afbeelding uit archief Hüsken)

Toch is het logement in 1875 herbouwd, maar de schuren en stalling zijn blijven staan. Rechts van het pand ligt in die tijd een inrit of gang. Tapper Petrus van de Ven (1815-1887) is de uitbater van het logement.

In 1890 verhuist Johann Anton Jonkhans, de exploitant van logement De Wildeman aan de overzijde van de Markt, naar De Gouden Leeuw. Aanvankelijk voert hij daarna beide namen, maar “De Wildeman” blijkt uiteindelijk de definitieve. Het oude hotel staat afgebeeld op een ansichtkaart die ca. 1900 door Ludwig Schraut uit Mönchen Gladbach is getekend. Op de tekening is de dakkapel te zien, die tussen circa 1885 en 1900 is aangebracht.

Op 13 juni 1914 wordt de sloop van het pand aanbesteed en ook de bouw van een nieuw hotel. Op 8 september van dat jaar wordt het afbraakmateriaal verkocht. Op 25 september van het volgende jaar opent J.A. Jonkhans zijn nieuwe Hotel-Restaurant De Wildeman. Opgemerkt kan nog worden, dat het riviertje de Gender vroeger onder het linkerdeel van het pand door stroomde.

Jan Melssen
in: 't Gruun Buukske 1987