't Pannenhuis

't Pannenhuis aan de Stratumsedijk

afbeelding van het Pannenhuis op de voorpagina van de Eindhovensche Illustratie van 7 maart 1930

Henricus Franciscus Carolus Coolen, rentenier uit Stratum, was de eigenaar van uitgestrekte Stratumse gronden die als tuin en weiland werden gebruikt. Deze Franciscus Coolen was ook als eigenaar bekend van de gronden, waarop het huis Den Elsent, later Sancta Ursula, bij de huidige Elzentlaan gebouwd werd.
Coolen voegde in 1859 een tuin en enkele weilanden samen en liet er een huis op bouwen. De plattegrond van dat huis is later nooit meer gewijzigd. In 1864 verkocht Coolen het huis met salon en “aanleg tot vermaak” aan de burgemeester van Stratum, Franciscus Henricus Josephus (Josephzoon) Smits. Die werd in latere jaren als rentenier getypeerd. Daarna werd ook nog een koepel op het terrein bijgebouwd.
In 1909 werd het pand door architect J.W. Hanrath gerenoveerd.
Smits liet het pand in 1911 na aan Arnoldus Josephus Maria Smits (Stratum 10-5-1865/19 februari 1923), die ook nog een broeikas in de tuin liet bouwen. Hij verkocht delen van zijn tuin aan de gemeente en liet het huis na zijn overlijden na aan zijn kinderen: Josephus Franciscus Maria, een Amsterdamse koopman, Eugène, een Amsterdamse bankier en Marie Mathilde, die gehuwd is met een rechter en Jonkheer uit ’s-Hertogenbosch.
De drie hebben het geheel in 1925 verkocht aan Johan Frans Constant Keunen, gehuwd met Baekers, een industrieel uit Antwerpen. Het Rosarium, een rozentuin, die tegenover het Pannenhuis ligt, is in de jaren erna verkocht aan de gemeente, die in het uitbreidingsplan de aansluiting van de Vestdijk via de Hertogstraat naar de Stratumsedijk had gepland.
Keunen heeft geruime tijd in de villa gewoond, maar hij verhuurde een deel ervan. Pieter Lippens, de chauffeur van de familie, woonde in een ruimte in het gebouw In 1929 en 1934 werd het Pannenhuis ook al als politiebureau genoemd. In dat zelfde jaar had ook de Gemeente-ontvanger zijn bureau in het Pannenhuis. In 1940 was hier het Bureau van de Districtscommandant der (Koninklijke) Marechausse van Eindhoven gevestigd. Jacob Boluijt, werkzaam bij de marechaussee en afkomstig uit Alphen aan den Rijn woonde hier ruim een jaar, om dan te vertrekken naar de kazerne in de Tuinstraat. Vervolgens was de villa tijdens de Tweede Wereldoorlog enige tijd in gebruik bij de Hoofd Recherche Afdeling der Staatspolitie Eindhoven.
Na nog meer delen van het terrein te hebben verkocht, werd het Pannenhuis op 19 september 1944 tijdens een Duits bombardement getroffen en volledig verwoest.
Een bom raakte een Engelse munitiewagen en de gehele omgeving werd verwoest. Het hele archief van de politie en de Staatspolitie , bestaande uit een criminele cartotheek, dactyloscopie, foto's en dossiers van iedereen, die voor een misdrijf met de politie in aanraking was geweest, ging verloren. Door deze tragische gebeurtenis kwamen 169 Eindhovenaren om het leven en 14 zwaargewonde personen overleden gedurende de dagen erna.

In 1947 zijn de laatste restanten van het Pannenhuis gesloopt en in 1951 onteigende de gemeente de gronden om er plaats te maken voor de verbindingswegen van de Stratumsedijk met de P.C. Hooftlaan en de Hertogstraat.

bronnen:
kadastrale archieven
https://eindhovenfotos.nl/pannehuis.htm
http://www.eindhoveninbeeld.com/

JH2019