Aan de totstandkoming van deze digitale encyclopedie wordt nog gewerkt.
Markt 4-4a
Markt 4-4a: Kantorencentrale Amrobank Bouwjaar: 1926. Architect: Posthumus Meyjes & Zoon (Amsterdam)
Over Markt 4-4a worden hier enkele wetenswaardigheden vermeld die voor het merendeel betrekking hebben op het uiterlijk van het gebouw. De huisnummering heeft de schrijver ontleend huisnummerkaart van 1976, daarnaast heeft hij de (zichtbare) benaming uit 1987 vermeld. Bij het schrijven van dit artikel heeft hij behalve van het voor de hand liggende archiefmateriaal ook gebruik gemaakt van kaarten en foto's.
In de jaren vóór de 80-jarige oorlog stonden aan de oost- zijde van de Markt negen huizen. Gezien vanaf de latere Nieuwstraat liep het riviertje de Gender langs de voorzijde van de eerste vijf (Markt 1 t/m 8), waarna dit stroompje afboog en tussen twee panden door in de richting van het Genderstraatje liep. Daarna volgden de overige vier huizen (Markt 9 t/m 14). Alle percelen liepen door tot aan het Achterstraatje, het huidige Genderstraatje. Achter de huizen lagen tuinen en hopvelden. Slechts de panden Markt 4 en 10-11 lijken de 80-jarige oorlog te hebben overleefd. Van de panden Markt 5 en 6-7 weten we, dat ze zijn gesloopt tijdens de belegering van de stad in 1583. In dit verband is het opvallend, dat op de belegeringsprent van Eindhoven aan de oostzijde van de Markt inderdaad twee panden te zien zijn. Toeval? (Kaarten Hoogenberg en Baudartius red.)
Tussen 1590 en 1650 werd de oostwand weer volgebouwd. Daarna is daar een continue bebouwing geweest tot 1974, toen Markt 13 werd gesloopt, gevolgd door Markt 14 bijna tien jaar later. Dat de huidige bebouwing niet in zijn geheel uit de eerste helft van de 17e eeuw stamt is duidelijk. Afhankelijk van de welvaart van de eigenaars werden de vermoedelijk aanvankelijk kleine huizen vervangen door grotere. Vooral na 1890 vonden er met name door de groei van de stad nogal wat wijzigingen plaats.
Tussen 1590 en 1650 werd de oostwand weer volgebouwd. Daarna is daar een continue bebouwing geweest tot 1974, toen Markt 13 werd gesloopt, gevolgd door Markt 14 bijna tien jaar later. Dat de huidige bebouwing niet in zijn geheel uit de eerste helft van de 17e eeuw stamt is duidelijk. Afhankelijk van de welvaart van de eigenaars werden de vermoedelijk aanvankelijk kleine huizen vervangen door grotere. Vooral na 1890 vonden er met name door de groei van de stad nogal wat wijzigingen plaats.
Op het einde van de 15e eeuw vormen de panden Markt 3 t/m 5 één perceel en staat er vermoedelijk op de plaats van Markt 4 één huis op. Dit huis wordt in 1652 "het oude huis" genoemd, in tegenstelling tot "het nieuwe huis" op Markt 4a. Uit de afbeelding uit 1684 blijkt, dat het oude huis (dus Markt 3 en 4) uit twee woningen bestaat. Markt 4 wordt in 1909 gesloopt. Markt 4a, waar van ca. 1885 tot ca. 1900 een logement en koffiehuis is gevestigd, moet in 1925 plaatsmaken voor een nieuw bijkantoor van de Amsterdamsche Bank. Het huidige pand wordt in 1926 gebouwd op de plaats waar vroeger drie woningen hebben gestaan.
De afbeeldingen rechtsonder geven Markt 4-4a weer in 1926 en in 1961. Hoe Markt 4 er vóór 1909 uitzag, kunt U zien op de afbeelding rechtsboven en op de foto linksonder. De afbeelding linksboven is een tekening van Markt 4a uit 1912.
Coiffeur Van Derpen en later een handel in bedden en matrassen waren gevestigd op het adres Markt 4 (gesloopt in 1909). Op de foto van de oostgevel uit 1905 is dit het meest linkse pand.
Het koffiehuis en logement van de weduwe Van Heuven- van Engelen is in latere jaren verbouwd tot brood- en banketzaak Pol- Van Heuven. Die werd in 1925 gesloopt.
In 1990 wordt het pand van de ABN-Amrobank gesloopt, i.v.m. de bouw van de Heuvelgalerie, waar dat jaar mee begonnen wordt. (red.)
Jan Melssen 1987