Reimond Speleers

Speleers, prof. dr Reimond (Raymond Henri Louis of Reimond Hendrik Lodewijk)

• Waas 9 maart 1876

† Aalst (B) 29 april 1951

Flamingant en oogarts. Als zoon van postmeester Joannes Franciscus Speleers (1837-1908) en Joanna Adela Constancia Lescornez (1847-1930) wordt hij te Waas geboren. Hij geniet een opleiding tot oogarts aan de universiteit Leuven van 1894 tot 1900 en een studie keel-, neus- en oorgeneeskunde aan de Friedrich Wilhelms Universität Berlijn. In 1904 trouwt hij met Justina Modesta Maria Reynaert (1880-1964). Ze krijgen vier kinderen. In 1916 wordt hij hoogleraar en zelfs plaatsvervangend rector magnificus in Gent.

Als hij in juni 1918 uit België vlucht na tot 12 jaar dwangarbeid veroordeeld te zijn, moet hij bij professor Hendrik Burger (1864-1957) in Amsterdam zijn artsenexamen keel-, neus- en oorarts opnieuw afleggen om als bevoegd arts in Nederland te kunnen werken. Diens raad luidt om zich in de groeisteden Eindhoven of Heerlen te vestigen. Op 18 mei 1921 komt hij met zijn gezin vanuit Katwijk naar Eindhoven, waar hij met een praktijk als oogarts en KNO-arts start op het bovenhuis van Markt 36a.

Hij blijft zich in Nationaal Vlaams vaarwater bewegen en schrijft artikelen in het weekblad Vlaanderen (1922-1933) en in 1924 de brochure "Is de Vlaamsche Beweging een nationale beweging, ja of neen?" als antwoord op de voordracht van Frans Van Cauwelaert en als afwijzing van diens strategie.

Later betrekt hij het pand Raiffeisenstraat 20 op de hoek met de Vestdijk. Het is de bijeenkomstplek waar vele gevluchte Vlamingen samenkomen, zoals Remi Bosselaers, Edmond Fabri, Karel De Schaepdrijver e.a. en de Eindhovense afdeling van de Groot-Nederlandse Vereniging.

In Eindhoven houdt hij voor de katholieke kring enkele lezingen, zoals ‘Waarnemingen van Thérèse Neumann, ook wel Resi von Konnersreut genoemd’ (april 1929) – hierover publiceert hij in het tijdschrift Roeping – en ‘Over den droom’ (januari 1934). Hij is een veelgevraagd graf- en herdenkingsredenaar o.a. voor ex-activisten in ballingschap Alfons Depla, Edmond Fabri, Jef van den Eynde, Hippoliet Meert. Na de ‘uitdovingswet’ van 1929 spreekt hij in 1936 bij de onthulling van het monument Lodewijk Dosfel te Gent.

Hij blijft sterk betrokken bij de Vlaamse Beweging met name via prof dr. Karel Heyndrickx, voorzitter van de Vlaams-Hollandsche Vereeniging Hou ende Trou en het werkbestuur van de Groot-Nederlandsche actie. Ook onderhoudt hij contacten met zijn oud-hoogleraar Burger die voorzitter is van de Dietsche Bond, maar zich niet als nationaal-socialist manifesteert.

In 1940 volgt hij de overleden professor Daniël Van Duyse aan de Universiteit van Gent op, waarbij hij met hulp van de Duitsers in zijn ambt hersteld wordt. Voor zijn collaboratie met de Duitsers wordt hij in 1946 tot 20 jaar gevangenis veroordeeld en gedetineerd in de kampen Lokeren en Merksplas. Door een ernstige ziekte komt hij in 1948 in een kliniek te Aalst terecht, waar hij drie jaar later overlijdt. Zijn zoon Herman Speleers (1907-1990) treedt in de voetstappen van zijn vader als KNO-arts te Maastricht.

Bronnen:

• Meierijsche Courant van 9 april 1929, 3 over lezing Speleers Waarnemingen van Thérèse Neumann
• Speleers, Reimond, Konnersreuth, in: Roeping 10 (1931-1932), 404-486
• Kath. Kring. Dr. R. Speleers spreekt over den droom, in: Eindhovens Dagblad van 16 januari 1934, 2
• Dr. Speleers weer Prof. in Gent, in: Eindhovensche & Meierijsche Courant van 27 juli 1940, derde blad 2
• Lent, P. van, In memoriam R. Speleers, in: Aristo van juni 1951
• S[teef] Z[oetmulder], Veertig jaar oefening in filosofie te Eindhoven, in: Eindhovens Dagblad van 30 oktober 1967, 4
• Elias, H.J., Vijfentwintig jaar Vlaamse Beweging, I-IV, Antwerpen 1969-1972
• Lent-Speleers, Godelieve van, Het doodgewone leven. Herinneringen uit 1905-1955, z.pl. 1974 (ongepubliceerd typescript van 40 pag.)
• Buning, Lammert, Speleers, Reimond Hendrik Lodewijk, in: Nationaal Biografisch Woordenboek 7 (Brussel 1977), cols 903-922
• Loupias, Alma, Inventaris van de Nederlandse collecties over de Vlaamse Beweging op het Rijksarchief Noord-Brabant, ’s-Hertogenbosch 1978 (inventarisreeks nr 23)
• Bruyne, Arthur de, Jules Charpentier. Afgezant van de Frontbeweging, Antwerpen 1989
• Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse beweging, I-III, Tielt 1998; III, 2798-2800
• Vanacker, Daniël, De Frontbeweging, Koksijde 2000
• Dedeurwaerder, Joris, Professor Speleers. Een biografie, Antwerpen 2002
• Seberechts, Frank en Verdoodt, Frans-Jos, Leven in twee werelden. Belgische collaborateurs en de diaspora na de Tweede Wereldoorlog, Antwerpen 2009

Peter Thoben 2013