Een nieuwe (oude) verklaring voor de naam Eindhoven

Een nieuwe (oude) verklaring voor de naam Eindhoven

Af en toe stoot men bij het doornemen van archieven wel eens op iets aardigs, zonder dat men daarnaar op zoek is.
Eén van die aardigheden is te vinden in het antwoord van Burgemeester en Wethouders van Eindhoven van 20 mei 1858 op een brief van de Minister van Binnenlandse Zaken, die de Commissaris van de Koning in de Provincie Noord-Brabant de het stadsbestuur met een begeleidende circulaire had toegezonden. De brief behandelt de schrijfwijze en de oorsprong van de naam Eindhoven.
In 1858 wordt de naam van de gemeente gewoonlijk als Eindhoven geschreven. Dit gebruik is niet altijd even duidelijk, omdat oude mensen die in de 18e eeuw zijn geboren, gewoonlijk Eijndhoven schrijven. Deze spelling is evenwel zeldzaam geworden.
In de archieven van de tweede helft van de 17e en bijna de gehele 18e eeuw vindt men algemeen Eijndhoven geschreven; in de archieven van de 16e en het begin van de 17e eeuw Endhoven en Eyndhoven, terwijl in een cachet, dat bij de weinige oudheden van de stad voorhanden is, in gotische letters Endehoven staat.
B & W noemen dit cachet 15e eeuws, inmiddels weten we dat het bedoelde cachet zeker uit de eerste helft van de 14e eeuw stamt.
Daarna geeft de brief verklaringen voor de betekenis van de naam Eindhoven, respectievelijk ontleend aan de werken van Van Oudenhoven, Wichmans en C.R.Hermans, die alle zijn terug te vinden in het eerste deel van Houben.
Uit het slot blijkt, dat aan B & W geen verdere verklaringen over de oorsprong van de naam bekend zijn, maar zij voegen daar wel aan toe, dat "volgens oude mondelingsche overleveringen de naam dezer stad zoude zijn ontstaan door hare vestiging aan het einde van de dorpen Westerhoven, Riethoven en Veldhoven en dus Endehoven of Eyndhoven zouden genoemd zijn".
Deze verklaring is, alhoewel onjuist, wel nieuw!

Jan Spoorenberg en Jan Melssen
in: 't Gruun Buukske 1986, 16
Timmers, J., 1985. Over de ynde. Brabants Heem , jaargang 37 (1985), p. 80-86.