Het Koetshuis

Het oorspronkelijke koetshuis, behorende bij de villa van notaris Fens aan de Keizersgracht.

Pand Het Koetshuis

Keizersgracht 6 en Bergstraat 1b
Kadastrale nummer in 1894 Eindhoven D1021

Notaris Josephus Johannes Fens liet in 1887 aan de Keizersgracht een statige villa bouwen. Deze Josephus Fens was in Eindhoven en omgeving een bekende notaris. Hij was ook de notaris, die in 1891 de oprichting van Philips & Co vastlegde.
Johannes Arnoldus van Dijck kocht in 1893 het hoekpand van het rijtje huizen aan de Kattestraat, de huidige Bergstraat. Dat is het huidige nummer 1b, dat uit 1866 stamde. Tot die tijd werd het als onderdeel van de brouwerij Van Kol en Hamer gebruikt. Van Dijck was architect van beroep en had onder meer het Sociëteitsgebouw aan het Stratumseind 23 ontworpen. Al in 1894 verkocht Van Dijck nummer 1b aan mr. Anton Fens, de zoon van notaris Josephus Fens. Die liet het huis direct verbouwen, maar de functie bleef voorlopig een woonhuis.

Het koetshuis en een garage met koetsier en chauffeur
Op 13 april 1894 werd de eerste steen gelegd van het in neorenaissancestijl gebouwde koetshuis op het terrein tussen de Keizersgracht en de Kattenstraat. Het stond aan de achterzijde van de villa. Los achter dat nieuwe koetshuis stond het huis, dat nu nog steeds op het adres Bergstraat 1b staat. Het koetshuis en het gebouw op Bergstraat 1b bestaan nog, maar de kapitale villa van de familie Fens heeft de strijd om het bestaan niet overleefd. Zoals ook op enkele andere plaatsen in de binnenstad waren plannen gemaakt om een verbindingsweg te creëren tussen de Rechtestraat en de Bergen. In 1966 werd met dat doel een deel van het terrein, waarop ook de villa stond, onteigend door de gemeente Eindhoven. De sloop van de villa vond in 1968 plaats.(1) De geplande verbindingsweg is er nooit gekomen, maar Eindhoven had er toen weer een parkeerplaats bij.

De gevelsteen in het koetshuis. met daarop de datum 1894

Het koetshuis werd in de eerste jaren van zijn bestaan aangeduid met remise, een wagenloods. Koetsier van notaris Fens was P.M. van den Reek.
De weduwe Fens, Cornelia Petronella Josephina Antonia van Moll was inmiddels de eigenares, samen met haar zoon mr. Anton Arnold Joseph Marie Fens. Zij lieten het huis aan de Bergstraat 1b in 1914/1915 tot garage verbouwen. In een bouwvergunning uit 1914 werd de bouw van twee dakkapellen op het koetshuis en de verbouwing van het huis tot garage aangevraagd. Die dakkapellen worden aangeduid als Vlaamse gevels en zijn momenteel nog steeds goed zichtbaar. Vanaf 1915 verscheen in het kadaster de omschrijving van koetshuis, samen met een garage en een erf. Die garage staat nu op het adres Bergstraat 1b.

Het beroep van Van den Reek werd aanvankelijk nog omschreven als koetsier en chauffeur. Maar blijkbaar was de koets in 1922 al uit het Eindhovense straatbeeld verdwenen en vervangen door de automobiel. Het beroep van Van den Reek luidde in de adressengids uit dat jaar namelijk alleen nog maar: chauffeur.
Tot 1929 werden de weduwe van J.J. Fens, (Cornelia Petr.a Jos.a Ant.a van Moll) en Anton Fens in het kadaster nog enige tijd samen als eigenaren genoemd, vanaf 1929 was Anton Fens de enige eigenaar. In de adressengids van 1934 komen we de naam van Anton Fens weer tegen en dan kunnen we ook lezen, dat deze man enkele bijzondere bezigheden had in het openbare leven. Fens is een van de laatste wethouders in het Eindhoven vóór de annexatie geweest en in latere jaren was hij naast brandweercommandant ook nog commissaris van de Katholieke Verkenners en commissaris van de Nederlandsche Padvinders. Dit laatste wordt in 'Ach Lieve Tijd' met een mooie foto geïllustreerd.(2) In 1943 verhuisde Anton Fens naar zijn buitenhuis, met de naam Kortonjo aan de Aalsterweg in Stratum.(3) Wellicht betrof het een gedwongen verhuizing, want tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het pand door de Duitse bezetter gevorderd en na de oorlog werd het nog enige tijd door de geallieerden gebruikt. Een tijd lang werd het pand als garnizoensbureau van de Koninklijke Landmacht gebruikt. Tenslotte heeft het tot in de jaren zestig als onderkomen voor de belastingdienst en de inspectie voor invoer en accijnzen gediend.
Na het slopen van de villa van de familie Fens in 1968 bleven alleen het koetshuis, de garage en 2 woonhuizen aan de Bergstraat bestaan. Anton Fens is in 1970 overleden.

Uitgaansgelegenheid 't Koetshuis
Het koetshuis en enkele panden aan de Bergstraat werden in 1970 verkocht aan koopman Leonardus Petrus Henricus Raymakers uit Eindhoven. Jan van de Meiracker wijzigde de bestemming van het koetshuis en maakte er in 1973 een café-restaurant van. De naam van het café-restaurant lag voor de hand: 't Koetshuis. Het geheel bestond inclusief de bebouwing aan de Bergstraat volgens het kadaster uit 4 huizen, een restaurant, bergplaatsen, een garage en het erf.
Het Eindhovens dagblad meldde op 28 december 1999 de recente geschiedenis van het pand en zijn eigenaren. Tot 1978 waren zangeres Anneke Grönloh en Jan van de Meiracker eigenaar van het Koetshuis. Er volgde een faillissement, het pand stond daarna een jaar leeg en werd in 1979 verkocht aan Fred Slegers, die er toen café restaurant 2 Bergen in vestigde. In 1988 en nog circa 2012 was hier grillrestaurant 'Steakhouse 2 Bergen' gevestigd. Daarna kwam restaurant Mood.

Het koetshuis staat op de gemeentelijke lijst van onroerende monumenten van 1987.

noten:
(1) RHCe, krantenknipsel in plakboek 'Wederopbouwjournaal' deel 3
(2) Ach Lieve Tijd, A. Bogaart e.a., 1990, 39. Zie ook J. Spoorenberg, 1989, 19, Scouting in Eindhoven 1911-1946. In: 't Gruun Buukske van de Heemkundige Studiekring "Kempenland" Eindhoven en omgeving. Eindhoven
(3) J. Spoorenberg, 1988, 54, Uit de geschiedenis van het buitengoed Kortonjo. In: 't Gruun Buukske van de Heemkundige Studiekring "Kempenland" Eindhoven en omgeving. Eindhoven.

Bronnen:
Kadastrale leggers
Onderzoek Jos en Bauke Hüsken 2006